Donderdag 29 juni jl werden de Algemene Beschouwingen voor de Voorjaarsnota 2023 uitgesproken door de Apeldoornse politieke partijen. Chris Schouten, fractievoorzitter van PvdA Apeldoorn, bracht onze beschouwing naar buiten met als rode draad ’voorzichtigheid in investeren’ te benadrukken. Het huidige college gaat zeer voortvarend te werken met investeren in een ‘woest aantrekkelijk Apeldoorn’ en wij zouden graag zien dat er wat meer waakzaamheid wordt betracht. Hieronder de bijdrage van Chris.
Onvoorspelbaarheid en wendbaar
“We weten niet wat de komende jaren ons precies zullen brengen, maar gezien de onvoorspelbaarheid weten we wél dat we wendbaar zullen moeten zij”, zo kunnen wij lezen in de Voorjaarsnota 2023. Voor de PvdA is de onvoorspelbaarheid van de wereld om ons heen direct gekoppeld aan voorzichtigheid. Voorzichtigheid, opdat als de nood aan de man komt, er voldoende middelen moeten zijn om noodzakelijke, onontkoombare uitgaven te kunnen doenen wendbaar te blijven.
Beoordelingscriterium
Het criterium waarop de PvdA deze Voorjaarsnota beoordeelt is ‘het versterken van het sociaal – en fysiek fundament in vitale dorpen en wijken.’ De beschikbare financiële ruimte moeten we, zoals het college zelf ook aangeeft, daarop inzetten. College en PvdA zitten hier dus op één lijn. Passen wij dit criterium toe, dan komen wij tot de volgende conclusies over de voorstellen voor de uitgaven voor de periode 2024-2027.
Conclusies investeringen
‘Onontkoombaar’
De PvdA onderschrijft de voorstellen voor uitgaven die in de Voorjaarsnota als ‘onontkoombaar’ zijn aangemerkt. In het bijzonder juichen wij toe het structureel maken van de tijdelijke investering in het schoolmaatschappelijk werk. In de bijeenkomst, een aantal maanden geleden van schoolbesturen en raadsfracties, is nog eens duidelijk geworden wat een dergelijke investering oplevert. Over preventie gesproken.
Zwembad Noord
De investering in Zwembad Noord wordt als ‘onontkoombaar’ aangeduid, maar dan alleen omdat een kleine meerderheid van de raad hier voor was. In het licht van de financiële onzekerheid zouden de extra 16 miljoen die nu in een groter zwembad worden gestopt, uitkomst hebben kunnen bieden voor de financiering van diverse voorstellen. Voorstellen, waarvan het rendement groter zou zijn geweest in termen van versterken van het sociale en fysieke fundament. Een gemiste kans. Maar als sociaaldemocraten nemen wij dit verlies. Dit is dan ook de laatste keer dat u ons hierover hoort.
Apeldoorn Ontwikkelt Fonds (AOF)
Het instellen van een investeringsfonds, het Apeldoorn Ontwikkelt Fonds (AOF), is een goede zaak, gezien de opgaven die er liggen. Dat er bij een dergelijk fonds spelregels horen is evident. De wethouder heeft in de PMA al uitdrukkelijk gezegd dat voorstellen voor aanwending van de middelen uit de AOF altijd langs de raad gaan. Dit laat onverlet dat wij uiteraard de spelregels die bij dit fonds horen graag tegemoetzien.
Het investeringsfonds moet ruimte bieden om te manoeuvreren in de economische, sociale en maatschappelijke dynamiek om ons heen. Tegen deze achtergrond vraagt de PvdA aandacht voor onze lokale ondernemers. Recentelijk heeft een aantal van die ondernemers het loodje gelegd. Eén die mij persoonlijk raakt is het stoppen van bierbrouwer De Vlijt, waarmee een einde kwam aan het schenken van de Veluwse Schavuyt, ook hier in het Huis van de Stad. De gemeente als afnemer kan hier een rol vervullen. Wij zullen in dit verband een ‘smaakvolle’ motie indienen.
Duurzaam fundament
In het licht van duurzaam investeren in de versterking van het sociale en fysieke fundament wil de PvdA nogmaals opmerken dat wij het actieplan Preventie & gezondheid alsveelbelovendbeschouwen, specifiek met het oog op het verminderen van de onaanvaardbare, sociaaleconomischegezondheidsverschillen. Hopelijk kunnen wij dat ook zeggen van het Actieplan Jeugd & Onderwijs dat ons nog is toegezegd.
Kort wil de PvdA stil staan bij het actieplan dat nog niet is genoemd, het Actieplan Armoede. In 2023 is hiervoor €3,85 mln. beschikbaar, voor 2024 €3,5 mln. Ondanks mijn optimistische inslag durf ik te zeggen dat het evident is dat de armoede in onze gemeente niet per 1 januari 2025 is verdwenen. De PvdA is daarom van mening dat de raad nu al een besluit zou kunnen nemen om extra middelen niet alleen voor 2024, maar ook al voor 2025 en 2026 te begroten.
Armoede manifesteert zich ook op scholen. In dit verband vragen wij aandacht voor een bredere cofinanciering van gemeente met het Jeugdeducatiefonds in het kader van het onderwijsachterstandenbeleid. Wij hebben begrepen dat er nu 7 van de 16 onderwijsachterstandsscholen hiervan gebruik maken. 9 scholen dus niet. Een onrechtvaardige situatie. Wij zijn voornemens hiervoor een motie in te dienen.
Randvoorwaarden
De PvdA kan instemmen met de randvoorwaarden. Toch een kleine kanttekening.
In de Voorjaarsnota is aangegeven dat er tot en met 2026 in de algemene reserve nog ca. € 60 miljoen vrij aanwendbaar zit. Hierbij is geen rekening gehouden met een nog aanzienlijk aantal in te vullen PM-posten, en mogelijk onontkoombare ontwikkelingen in de resterende bestuursperiode, zoals het college ook zelf aangeeft. De conclusie van de PvdA is dan ook dat het bedrag dat vrij aanwendbaar is, veel lager is. In dit licht vinden wij dat er – idealiter – al voor de MPB een gesprek moet plaatsvinden over de uitvoering van reeds genomen besluiten en niet over eventuele nieuwe ambities.
Financiële prognose
Dan de financiële prognose. Een aantal fracties, waaronder de PvdA, heeft in de PMA uitgesproken moeite te hebben met de vele PM-posten. Om te voldoen aan de eerstgenoemderandvoorwaarde, namelijk de eerste twee jaarschijven van de MPB 2024-2027 mogen geen tekort laten zien, zullen deze PM-posten in de MPB in ieder geval een bedrag moeten laten zien.
In de financiële prognose is geen rekening gehouden met de – nog vele in te vullen –PM-posten. Maar ook niet met mogelijke onontkoombare ontwikkelingen in de resterende bestuursperiode. De bedragen in deze financiële prognose 2024-2027 geven dan ook een geflatteerd beeld. Wij zullen meer dan de aangegeven €764.000 aan voorstellen moeten schrappen, zeker als ook nieuwe voorstellen in de behandeling van de Voorjaarsnota hun weg moeten gaan vinden naar de MPB 2024-2027.
Tot slot
De PvdA heeft de PMA over de Voorjaarsnota ervaren als een consultatie van de raadsfracties. Met deze Algemene Beschouwingen geven wij verdere duiding aan onze visie op deze Voorjaarsnota.
Met de behandeling van de moties en amendementen, volgende week, beginnen wij met de besluitvorming over die zaken waarvan de fracties vinden dat deze hun weg naar de MPB 2024-2027zouden moeten vinden.
Het geheel is voor de PvdA bepalend óf en zo já, hoe wij uiteindelijk over deze Voorjaarsnota 2023 moet oordelen, langs het criterium versterking van het sociaal en fysiek fundament, in deze onvoorspelbare wereld, met een gemeentebestuur dat wendbaar wil zijn.
Bekijk de uitzending van de Algemene Beschouwingen hier.
(2:02:25 voor de bijdrage van PvdA/Chris Schouten)
