Het nieuwe kabinet en hun plannen voor de bijstand

Het nieuwe kabinet gaat binnenkort van start. We hebben het regeerakkoord kunnen lezen. Er staat veel in, het oogt als een volledig dichtgetimmerd akkoord. Jammer. Vanzelfsprekend ben ik als wethouder Werk en Inkomen vooral ook benieuwd wat het kabinet met de bijstand wil doen.

Een paar observaties:

1. De aanpak en integratie van statushouders komt zwaar onder druk, dat zal zijn uitwerking hebben op de omvang van de bijstand. Ik ga graag het gesprek aan met het kabinet over hoe ze zich dat voorstellen. Naar mijn overtuiging kan veel gevraagd worden van statushouders maar nu net niet dat ze zouden moeten leven van zak – en kleedgeld, en dat gemeenten alle overige kosten voor hun rekening zouden nemen de eerste 2 jaar. Nog los van de kosten is dit een volkomen verkeerd signaal vind ik. In plaats vanaf dag 1 een beroep te doen op de zelfstandigheid en het eigen oplossend vermogen van statushouders moet je eerst twee jaar voortdurend je handje ophouden! Ik hoop dat ik dit verkeerd heb begrepen in de kabinetsplannen, maar vooralsnog vrees ik het ergste.

2. Het nieuwe kabinet wil wel sterk inzetten op handhaving en naleving van de bijstand. Niet alleen op het terrein van de sociale zekerheid maar breder: een integrale aanpak in het sociaal domein. Natuurlijk is handhaving en naleving van belang. Maar ik zet zeer kritische kanttekeningen bij de wijze waarop er over de tegenprestatie wordt gesproken. Ik sta voor de Apeldoornse werkwijze, die inhoudt dat een tegenprestatie altijd geplaatst wordt in het kader van het vinden van een goede plek op de arbeidsmarkt, en nooit zo maar op zich zelf .

3. Dit geldt ook voor de beheersing van de Nederlandse taal in relatie tot de arbeidsmarktpositie. Gemeenten, ook Apeldoorn, zetten al in op een scholingsaanbod van taalvaardigheid gericht op het arbeidsmarktperspectief van onder andere bijstandsgerechtigden. Ik onderschrijf zeker dat een goede beheersing van het Nederlands de kans op een baan kan verhogen. De kanttekening is dat het per persoon verschilt of en zo ja tot welk niveau het Nederlands beheerst kan en moet worden om meer kans te maken op werk. Nog specifieker verschilt ook het aantal te ontwikkelen vaardigheden per individu om de kans op werk te vergroten. De juiste taalscholing ter vergroting van de uitstroomkans wordt ingegeven door de arbeidsomgeving waarin de betreffende persoon werkzaam kan gaan zijn. De beheersing van de Nederlandse taal moet gekoppeld worden aan het soort werk (wat is daarvoor van belang) en het leervermogen van betrokkene. Een taaltraject moet vooral gekoppeld zijn aan kansen op de arbeidsmarkt.

4. Ik juich de experimenteerruimte in de Participatiewet toe. In Apeldoorn zijn we gestart met het experiment Regelluw verstrekken van uitkeringen. Ik hoop van harte dat het nieuwe kabinet bereid is dit soort experimenten te blijven toestaan. Uit de tekst van het regeerakkoord meen ik dat te kunnen afleiden. Dan is het wel van groot belang dat er snelheid en regelruimte komt in de besluitvorming van het komende kabinet. De afgelopen periode heeft het lang geduurd voordat de experimenten van start konden gaan. Apeldoorn heeft daar dan ook maar niet op gewacht! Voor het vervolg hoop ik op een minder strak kader van het kabinet. Geef gemeenten de ruimte!

Er valt natuurlijk veel meer te zeggen over het nieuwe kabinet en hun regeerakkoord. We staan daar als PvdA buiten. Van de Tweede Kamerfractie merk ik een realistische, maar wel duidelijke, oppositie. Als wethouder voor de PvdA hier in Apeldoorn zal ik onze fractie in den Haag actief informeren over de impact van het beleid van het nieuwe kabinet. Geen oppositie alleen maar om de oppositie, maar opkomen voor de mensen die onze steun nodig hebben!

Johan Kruithof
Wethouder Gemeente Apeldoorn namens de PvdA