Financieel Perspectief 2021 – 2024: bezuinigingen en investeringen in Apeldoorn

Op donderdag 25 juni jl. stond in de raadsvergadering het ‘Financieel Perspectief 2021 – 2024’ op de agenda. Deze nota is ter voorbereiding op de Meerjaren Programma Begroting (MPB), die in het najaar (november 2020) in de raad behandeld zal worden en vervangt de ‘Voorjaarsnota’.

In het perspectief doet het college van B&W voorstellen voor bezuinigingsmaatregelen voor 2021, die bij elkaar 3,8 mln bedragen. Daarnaast is er een hele lijst van zaken, waarop ook bezuinigd zou kunnen worden en wordt de gemeenteraad gevraagd om richting aan te geven waar overige ‘ombuigingen’ kunnen worden toegepast, om de toekomstige tekorten mee te dekken.

Om een richting aan te geven, hebben wij 4 moties ingediend:

1. Activeringscoaches
2. Pijn van de Stad
3. Stadspas
4. Hoger Onderwijs

Ad 1. In het perspectief stelt het college voor om de beoogde uitbreiding van activeringscoaches te schrappen. Momenteel kunnen jaarlijks 375 mensen die al langer dan 3 jaar in een uitkeringssituatie zitten, geactiveerd worden. De uitbreiding zou moeten zorgen dat er 500 mensen jaarlijks ondersteund kunnen worden (naar betaald werk, vrijwilligerswerk etc.). Dit zou al in 2019 gebeuren, maar al eerder werd dit voor 2019 en 2020 geschrapt (waar wij toen ook tegen waren). In 2019 werden overigens van die 375 mensen er 19 naar Lucrato toegeleid en 15 direct naar betaald werk, waarmee de activeringscoaches zichzelf in feite terugverdienden. Onze motie stelt voor om hier niet op te bezuinigen. De moties hadden wij op 11 juni op de ‘politieke markt’ waarin het perspectief werd besproken, al aangekondigd. D66 zei in deze vergadering dat zij ook een motie over het niet bezuinigen van activeringscoaches in voorbereiding hadden. In overleg hebben wij de moties ‘in elkaar’ geschoven, omdat zij precies hetzelfde beoogden en gaf D66 aan dat zij het een mooie motie vonden geworden en mede-indieners wilden zijn. SP, Groei & Toekomst, VSP, Partij voor de Dieren en Christen Unie waren ook mede-indieners. Echter twee dagen voor de vergadering liet D66 weten dat zij zich terugtrokken, omdat “het niet volgens het advies van de wethouder was opgesteld en de coalitie er tegen was”. Tijdens de vergadering gingen zij zelfs zover dat ze tegen stemden, dus eigenlijk tegen hun eigen motie. Ze gingen zelfs zover om te beweren dat ‘we er niet uit waren gekomen’ over deze motie, omdat we het niet eens waren over ‘trajectregisseurs’. In het hele stuk, ook in de motie van D66, wordt er totaal niet gesproken over trajectregisseurs, maar werd het ter plekke uit de duim gezogen om zich achter te verschuilen.

Ad 2. Het oorspronkelijke budget voor het Plein van de Stad (PvdS) bedroeg 2,8 mln. Vorig jaar bleek dat er enige fouten in de berekening zaten en werden de kosten geraamd op 4,8 mln. Dit kwam op het moment dat duidelijk was dat de gemeente op tientallen miljoenen tekorten moest rekenen bij Jeugdzorg en WMO. De raad vond het beter om dit PvdS voorlopig in de ‘ijskast’ te zetten. Nu het nog slechter gaat en we ook nog rekening moeten houden met financiële tegenvallers door de Corona-crisis, wil men toch dit plan doordrukken, en o ja, het wordt nog een half miljoen duurder, de teller staat nu op 5,3 mln.

Om dit prestigeproject toch door te drukken, worden allerlei andere projecten in de stad geschrapt, zoals fietsparkeren in Zuid, de projecten Asselsestraat, Vosselmanstraat, Hoofdstraat zuid etc. Over andere projecten (zoals vergroening Caterplein) wordt dan later een ‘afweging’ gemaakt. Ons voorstel was om dit van ijskast naar diepvriezer te zetten, alle beoogde projecten hard te maken en het oorspronkelijke budget van PvdS van 2,8 mln vrij te laten vallen, om bij de MPB een integrale afweging te kunnen maken welke projecten we uitgevoerd willen hebben. Deze motie werd mede ingediend door SP, Groei & Toekomst, 50+ en Christen Unie.

Ad 3. De Stadspas is ter vervanging van de strippenkaarten voor minima, aangevuld met het ‘kerstgeschenk’ voor ambtenaren en op termijn met het ‘Mantelzorg-compliment’. Na een aantal jaren zou dit tot een algemene Stadspas moeten leiden voor winkeliers en organisaties (waarvan een groot deel heeft laten weten er niet veel interesse in te hebben). We hebben het dan over zo’n 12.000 strippenkaarten en 4.000 kidskaarten (en circa 1.400 kerstgeschenken). Voor de eenmalige kosten is er € 150.000 gebudgetteerd (de berekening van de dienst laat zien dat het zo’n € 225.000 zal gaan bedragen) en de structurele kosten meer dan € 100.000 jaarlijks (die bedragen nu zo’n € 75.000). Dit alles wordt dan bekostigd vanuit het Sociaal Vangnet. Wij vinden het niet passen om nu tonnen uit te geven aan alleen een administratieve verandering, het geld kan beter benut worden om bijvoorbeeld bezuinigingen te verzachten. Deze motie werd mede ingediend door SP, Christen Unie en Partij voor de Dieren.

Ad 4. Voor ‘Hoger Onderwijs’ is al eens een bestemmingsreserve opgetuigd van 2 mln. Hiervan is nu 1,5 mln besteed. Overigens gaat dit hoofdzakelijk om onderzoeksfaciliteiten, verwacht niet dat er een universiteit komt in Apeldoorn of hordes studenten die in Apeldoorn komen studeren. Er is dus nog een half mln in deze reserve en er kan niet aangegeven worden waar dit nog voor nodig is. Ons voorstel is om dit vrij te laten vallen, om elders in de gemeente te investeren. Het college stelt dat ze verwachten dat ze in het najaar aan kunnen geven waar dit geld voor nodig is. Deze motie werd mede ingediend door SP en Partij voor de Dieren.

Zoals te verwachten is geen enkele motie aangenomen, dat werd al snel duidelijk nadat de D66-fractie door hun wethouder en coalitiepartners terug was gefloten.

In allerlei workshops, trainingen en voorlichtingen over lokaal bestuur, wordt als eerste altijd gesteld “de gemeenteraad is het hoogste orgaan” en het budgetrecht ligt bij de gemeenteraad. Gelukkig werkt het ook zo in de meeste gemeenten en formeel in Apeldoorn natuurlijk ook, maar in de praktijk blijkt het hier zo te zijn dat het college dit bepaalt en de coalitiepartijen hier als ‘makke schaapjes’ achteraan hobbelen. En mocht het zo zijn dat een schaapje af lijkt te dwalen naar de andere kant van de weide, dan wordt er snel een herdershond op afgestuurd om die weer snel terug naar de kudde te jagen.

Ties Stam, fractievoorzitter PvdA Apeldoorn