Column Op! Naar het licht

Oude socialisten uit de boeiende serie “De Strijd”die de Vara op vrijdagavond uitzendt, zullen de tekst onmiddellijk met weemoed herkennen: Aaneengerijd! Hoog opgericht! Op! Naar het licht. Als ik het “De Stem des Volks” hoor zingen krijg ik een brok in mijn keel. Wat me zo opvalt in die serie is de diepe kloof tussen de bittere werkelijkheid van de armoede en de vernedering en daartegenover de onverwoestbare hoop op een stralende toekomst: verlossing uit de slavernij.

Nu, vandaag, is er de trots op wat bereikt is en de teleurstelling over de wereld van vandaag: wereldwijde armoe, kinderarbeid, uitputting van hulpbronnen, klimaatverslechtering, terreurdreiging. De socialisten voor ons geloofden in de mens: De zachte krachten zullen zeker winnen. Nou ja, niet allemaal. De in de naoorlogse jaren zo bekende rooie dominee Buskes zei eens: ik ben socialist om der zonde wil, waarmee hij maar wilde zeggen dat gerechtigheid in wetten moest  worden vastgelegd om de arbeid tegen het kapitaal te beschermen. Zelf geloofde ik in beide.

Volksverheffing is geen loze kreet, opvoeding kan een mens de ogen openen voor het ware, het goede, het schone. Tegelijk kan satanische influistering een welopgevoede jongeling uit Molenbeek ertoe brengen zijn kalashnikov leeg te schieten op een Parijs’ terras. De armen hebt gij altijd bij u, laat de bijbel Jezus zeggen. Hetzelfde geluid komt van paus Franciscus in het interview met de Straatkrant. “De menselijke inhaligheid is van alle tijden………… Dus ik weet niet of een wereld zonder armoe er ooit komt. Maar we moeten er altijd voor blijven strijden. Altijd weer, altijd weer.”

Ik ben heel lang een optimist geweest. Wat meer Marx om de ketenen van de armoede te slaken. Wat meer Freud om de geest te bevrijden, sprak ik als student. Ik heb de bevrijding van de vrouw meebeleefd, van de arbeiders, van de gekoloniseerden. Het was niet volmaakt maar het was beter dan wat er ooit geweest was. De kernwapens zijn de wereld niet uit maar niemand dreigt er meer mee. Ik zie de mensheid stappen maken naar een hogere beschaving, waarin homo’s, vluchtelingen,  zwarten gewoon mensen zijn. Van welk ras bent u, vroeg een Apartheidsidioot ooit aan een journalist. Het antwoord wasafdoende: van het menselijk ras. Het gaat langzaam, mensen; we maken stapjes in plaats van stappen. Maar onze richting is nog altijd helder. Wij zijn op weg naar een betere wereld: “Op naar het licht.” Dat is nog altijd de humanitaire opdracht van de sociaal-democratie.

Ik wens jullie allen in deze donkere dagen feestdagen vol van licht.

Marten Ferwerda
Columnist koerier PvdA Apeldoorn